Historia OSP

W roku 1852 w mieście Gniew powstają różne zakłady takie jak: Fabryka Maszyn Rolniczych i dwa browary. W późniejszych latach powstały dalsze zakłady jak dwa tartaki, duża stolarnia z tartakiem oraz na terenie wsi Nicponia, cukrownia i tartak. Użycie maszyn jak i zagęszczenie budowli wywołało kilka poważnych pożarów. W celu zabezpieczenia się przed groźbą zniszczenia miasta przez pożary Uchwałą Rady Miejskiej powołano 28 sierpnia 1889 roku Ochotniczą Straż Pożarną. W jej skład wchodzili wówczas mistrzowie i czeladnicy warsztatów rzemieślniczych, zrzeszeni na dobrowolnym i ochotniczym werbunku. W wypadku pożaru reszta ludności zobowiązana była pospieszyć z pomocą z podręcznym sprzętem gaśniczym jak: wiadrami, bosakami,siekierami. Z chwilą powstania Ochotniczej Straży Pożarnej przystąpiono do zwracania uwagi na system budowy, zachowania przepisów budowlanych i porządków w budynkach i wokół nich. Sprzęt w tym czasie był bardzo skromny, dopiero w roku 1904 zakupiono pompę ręczną na zaprzęg konny, a w roku 1913 ręczną drabinę mechaniczną. Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej mieściła się wówczas w drewnianym baraku zbudowanym w roku 1895 na placu obecnej Szkoły Podstawowej, gdzie w rok później zbudowano wieżę do ćwiczeń. Ilość członków przed I wojną światową wahała się od 22 do 25 czynnych i około 20 wspierających ,którzy wywodzili się w większości z warstw kupieckich. W latach 1920 – 1939 w mieście powstało kilka poważnych pożarów, podczas, których pastwą padło sporo obiektów. Dnia 21 lipca 1921 roku powstał pożar w zamku pokrzyżackim. Pożar szybko się rozprzestrzenił i pomimo wysiłków miejscowych strażaków i 25 straży przybyłych z okolicy, pożar zniszczył zamek do piwnic. W roku 1924 wybuchł pożar, który pochłonął stolarnię i tartak pana Kulińskiego. Straż zdołała ochronić okoliczne budynki mieszkalne od zniszczenia. W roku 1925 w czasie pożaru spłonął budynek oraz sklep pana Penkali na rogu ulicy Sobieskiego i Placu Grunwaldzkiego, i tu również strażacy uchronili od zniszczenia dalszą część zwartej zabudowy miasta. W rok później spłonęła stodoła i szopa pana Bąka. Po tym pożarze do rozpoczęcia II wojny poważniejszych pożarów w samym mieście nie było. Jednak w okolicy Gniewa pożary były dosyć częste i strażacy mieli pełne ręce roboty.

Oprócz akcji pożarniczych Ochotnicza Straż Pożarna w Gniewie dzierżyła w swoich rękach całe życie społeczne i kulturalne miasta. Organizowano zabawy, festyny i przedstawienia teatralne. Ponadto straż zorganizowała przy OSP drużynę sanitarną składającą się z 15 kobiet. Pierwszy sztandar od społeczeństwa OSP otrzymała w roku 1926. Niestety zaginął on na skutek wybuchu wojny w 1939 roku, jednak zachował się drzewiec tego sztandaru, który do dnia dzisiejszego jest przechowywany w strażnicy. W roku 1939 OSP Gniew obchodziła 50 lecie swego powstania. Uroczystość odbyła się w dniu 28.08.1939 roku tuż przed wybuchem II wojny światowej a uczestnicy tej uroczystości do końca swego życia byli członkami honorowymi OSP. Wojna rozproszyła członków OSP, a zbrodniarze hitlerowscy zamordowali w lesie Szpęgawskim niżej wymienionych członków Zarządu OSP: Prezes Barański, członkowie Zarządu : Górka Alfons, Solecki, Kierszko. Sekretarz Tramowski ukrywał się na wsi i ocalał. Przed rokiem 1939 OSP dysponowała następującym sprzętem: jedna motopompa M-600 oraz nadal służyła pompa ręczna z zaprzęgiem konnym. Wyzwolenie w roku 1945 zastało ocalałych strażaków na stanowiskach. Powstawały liczne pożary. Dzielna postawa mieszkańców miasta pod dowództwem członków OSP uratowały miasto od zagłady. Jedną z pierwszych akcji zorganizowanych przez strażaków, była akcja zbiórki zniszczonego i rozproszonego sprzętu przeciw pożarowego. Zniszczony i uszkodzony sprzęt zaczęto reperować. W akcji pozyskiwania sprzętu szczególnie wyróżnili się druhowie: Wieki, Piotr,Fetter, Karol,Cejrowski ,Franciszek, Cejrowski Henryk, Wiecki Konstanty. Zebranie organizacyjne OSP po wyzwoleniu odbyło się już w dniu 23 kwietnia 1945 roku., na którym wybrano Zarząd na czele z Prezesem Jabłońskim, ówczesnym Burmistrzem Miasta, naczelnikiem Fetter Karolem (mistrz kominiarski). Na tym zebraniu zapisano 25 członków czynnych i 9 wspierających.. W okresie najbliższych 2 miesięcy od zebrania organizacyjnego, nastąpiła zmiana na stanowisku Prezesa i wybrano druha Cejrowskiego Franciszka.. W tym czasie remiza OSP mieściła się w dawnej stajni, którą należało uporządkować i przystosować dla potrzeb OSP. Umundurowanie dla 25 członków OSP przerobiono z przefarbowanych mundurów niemieckich. Członkowie OSP równolegle z pracami wykonywanymi na rzecz miasta takimi jak: zabezpieczanie budynków grożącymi zawaleniem, naprawą różnych instalacji, przystąpili również do organizacji życia kulturalnego. Przy OSP powstała grupa teatralna, którą opiekował się pan Bartkowski. Występy tej grupy cieszyły się dużym uznaniem społeczności Gniewa. OSP była również jednym z głównych organizatorów Swięta 1-Majowego , nocy świętojańskiej czy dni morza, które obchodzono nad Wisłą. Po zgromadzeniu i wyremontowaniu OSP dysponowała następującym sprzętem:

1.Drabina mechaniczna ręczna 4 członowa 15mb

3.Dostatecznę ikość węży tłocznych W-75 i W-52.

Do pożaru strażacy wyjeżdżali wozem konnym, który niestety nie zawsze stał na miejscu w chwili ogłoszenia alarmu. Po kilku miesiącach posługiwano się już samochodami ciężarowymi, które udostępniali miejscowi przedsiębiorcy.

Na Walnym Zebraniu w dniu 14.12.1946 roku wybrano nowe władze OSP, które przedstawiały się w następującym składzie:

W tym okresie druhowie Wiśniewski Edmund i Cejrowski Franciszek odbyli kurs Naczelników OSP w Kwidzynie. Remiza strażacka uległa częściowemu remontowi, gdzie została doprowadzona elektryczność, której brak znacznie utrudniał przygotowanie sprzętu w czasie alarmu. W niecały rok od ostatniego Walnego Zebrania zaszły następne zmiany w składzie osobowym Zarządu. Na naczelnika powołano druha Czerwińskiego Czesława, (który krótko po wybraniu przeszedł przeszkolenie w Kwidzynie) a sekretarzem został druh Wiśniewski Edmund. Pod dowództwem nowego naczelnika stan organizacyjny i pracy w OSP uległ znacznej poprawie. Zaczęto normalne regularne ćwiczenia. Przystąpiono do sukcesywnego umundurowania członków. Stan osobowy członków czynnych uległ znacznemu odmłodzeniu gdyż w szeregi OSP wstąpiło 12 młodych druhów. Zasłużeni starsi druhowie otrzymali godność członków honorowych. Stan członków czynnych wzrósł do 30 druhów, członków honorowych 7 a członków popierających 100. W połowie roku 1948 ,dzięki staraniom zarządu OSP otrzymało z demobilu samochód ciężarowy. Samochód ten został przerobiony na pożarniczy i doprowadzony do całkowitej sprawności technicznej dzięki zaangażowaniu finansowym społeczeństwa miasta i dzięki dużemu wkładowi pracy jakim wykazali się poszczególni członkowie OSP z naczelnikiem Czerwińskim na czele. Samochód ten służył do roku 1957 , w którym to OSP otrzymało całkowicie nowy samochód pożarniczy na podwoziu Star 20 typ GA. Była to pierwsza polska , powojenna konstrukcja samochodu pożarniczego. Samochód nie posiadał zbiornika wodnego, ale posiadał autopompę umieszczoną z tyłu pojazdu. Samochód ten służył w OSP Gniew do roku 1974.. W roku 1957 na Walnym Zebraniu nastąpiły zmiany w składzie Zarządu OSP, który przedstawiał się następująco:

Po tym zebraniu stan członków przedstawiał się następująco: 42 członków czynnych, 223 czło0nków popierających i 9 członków honorowych.

Remizę OSP poddano kapitalnemu remontowi:

-wykonano podbitkę pod sufitem w całej remizie,

-wyremontowano wspinalnię 9suszarnię węży)

W roku 1959 na 70 lecie istnienia OSP, w uznaniu zasług władze miasta i społeczeństwo funduje sztandar, który uroczyście wręczony zostaje w miesiącu wrześniu.

W tym samym roku OSP otrzymuje nową motopompę Polonia M-800 PO-3. W roku 1962 jako pierwsza jednostka OSP w województwie gdańskim, otrzymała drugi samochód gaśniczy Star 21 GBM 2,5/8. W roku !961 Zarząd OSP opracował i wprowadził współzawodnictwo indywidualne pomiędzy członkami czynnymi. Współzawodnictwo to funkcjonuje do dnia dzisiejszego i znacznie przyczynia się do sprawności organizacyjnej. W latach sześćdziesiątych stan członków czynnych i ich zaangażowanie było tak duże ,że co rocznie przeprowadzano zawody między sekcyjne OSP Gniew, co było również ewenementem w skali województwa. W tym czasie członkowie OSP prowadzą szeroko zakrojone prace prewencyjne. Co rocznie druhowie odwiedzając okolicznych gospodarzy rolnych i właścicieli warsztatów rzemieślniczych przeprowadzali kontrole ppoż i pouczali właścicieli o odpowiednim zabezpieczeniu i postępowaniu na wypadek pożaru. Dzięki tym działaniom od lat większych pożarów w mieście nie odnotowano pomimo istnienia zwartej średniowiecznej zabudowy. Jednak członkowie OSP Gniew często dysponowani byli do pożarów w okolicznych miejscowościach gminy Gniew jak i sąsiednich gmin. W roku 1964 w 75-tą rocznicę powstania OSP sztandar jednostki zostaje odznaczony Złotym Znakiem Związku i najwyższym związkowym odznaczeniem polarników węgierskich, której delegację gościła jednostka OSP Gniew.

W roku 1965 z inicjatywy druha Czerwińskiego powstała przy OSP orkiestra dęta, dla której instrumenty i umundurowanie zakupiono w całości z funduszy własnych OSP. Orkiestra ta działała do roku 1975 i zakończyła swą działalność z powodu braku kapelmistrza, który mógłby tą orkiestrę poprowadzić. W roku 1974 samochód gaśniczy Star 20 GA został wycofany a jego miejsce zajął samochód Star 25 GBAM 2,5/8+8, który służył w tej jednostce do roku 1989. W roku 1985 samochód gaśniczy GBM Star 21 zostaje zastąpiony nowym samochodem gaśniczym GBM na podwoziu terenowego Stara 266. Samochód ten po kapitalnym remoncie w roku 1995 słuzy w jednostce do dnia dzisiejszego. W związku z dynamicznym rozwojem jednostki w roku 1984 Zarząd OSP wraz z ówczesnym Komendantem Rejonowym TZSP Piotrem Świeczkowskim, podejmują decyzję o modernizacji i rozbudowie strażnicy OSP Gniew. Powstaje nowoczesny projekt nowej części strażnicy adaptacji starej części. W związku z problemami wykupu działki pierwsze prace związane z rozbudową następują w kwietniu 1987 roku. W roku 1988 decyzją Komendanta Rejonowego TZSP do jednostki OSP oddelegowany zostaje pracownik Zawodowej Straży Pożarnej i jednocześnie Naczelnik OSP druh Jacek Czerwiński. W tym samym roku jednostka zostaje wyposażona w następny samochód gaśniczy GLM 8 Żuk. Prace przy rozbudowie strażnicy trwają nieprzerwanie do końca roku 1989, kiedy to następuje przemiana ustrojowa naszego państwa. W tym czasie stan budowy można określić na surowy otwarty. Poprzez zawirowania gospodarcze, dzięki którym całe finansowanie rozbudowy spadło na barki samorządu miejskiego, Zarząd OSP napotkał duże trudności w prowadzeniu inwestycji rozbudowy strażnicy. Tylko dzięki wyjątkowemu samozaparciu druha Czesława Czerwińskiego oraz wielu innych druhów, angażując wiele instytucji, zakładów pracy z terenu gminy oraz wielu sympatyków pożarnictwa udało się tą budowę doprowadzić do stanu, w którym jest obecnie. W tym samym 1989 roku uroczyście obchodzono 100-lecie istnienia OSP w Gniewie. W dwudniowych obchodach uczestniczyła sześcioosobowa delegacja zaprzyjaźnionych strażaków Niemieckich, którzy z tej okazji zaprosili 20 osobową drużynę MDP na tygodniowy pobyt w okolice Hamburga. Od roku 1988 w OSP zaczyna przybywać sprzętu i umundurowania. W roku 1993 z inicjatywy Zarządu, OSP przejmuje z zasobów Zespołu Szkół autobus szkolny, który niewielkim kosztem i według własnego projektu przerobiony zostaje na samochód specjalny ratownictwa technicznego. W roku 1995 jako jedna z pierwszych w województwie gdańskim OSP zostaje włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. W miesiącu wrześniu roku 1999 skromnymi obchodami uczczono 110 rocznicę powstania OSP, a w 2004 roku 115 rocznicę.

W dniu dzisiejszym jednostka dysponuje następującymi pojazdami pożarniczymi:

Cały stan osobowy członków czynnych posiada osobiste umundurowanie koszarowe, specjalne i galowe. Jednostka OSP w Gniewie co rocznie doposażana jest w coraz nowocześniejszy sprzęt ratowniczo -gaśniczy i ochrony osobistej strażaka.

W ponad 100 letniej historii OSP Gniew,

• Leon Obuch w latach 1912 -1920 ( wcześniejsze dane nie zachowały się)

• Józef Dzięgielewski w latach 1920 – 1928

• Emil Ponczek w latach 1928 – 1930

• Paweł Barański w latach 1930 – 1939(zamordowany przez hitlerowców w lesie

  Szpęgawskim dnia 4.09.1939r)

• Stefan Jabłoński w latach 1945 – 1946

• Ignacy Dolny w latach 1946 – 1947

• Franciszek Maciejewski w latach 1947 – 1957

• Robert Wojtaś w latach 1957 - 1987

• Czesław Czerwiński w latach 1987 – 1997

• Andrzej Banaszak. w latach 1997 – 2004

• Tadeusz Kordecki. od roku 2004

• Jan Szulc w latach 1913 – 1918 (wcześniejsze dane nie zachowały s

   

  ię)

• Bernard Wiedemon w latach 1919 – 1928

• Andrzej Grubczyński w latach 1928 – 1928

• Marian Pstrąg w latach 1929 – 1930

• Józef Nowacki w latach 1930 – 1936

• Franciszek Rafalski w latach 1936 – 1939

• Konrad Fetter w latach 1945 – 1946

• Edmund Wiśniewski w latach 1946 – 1947

• Czesław Czerwiński w latach 1947 – 1984

• Jacek Czerwiński od roku 1984

   

Niniejszy zarys historyczny opracował Jacek Czerwiński , na podstawie materiału przygotowanego na obchody 100 – lecia istnienia OSP w Gniewie autorstwa Czesława Czerwińskiego i Roberta Wojtaś, którzy do tego opracowania wykorzystali:

1.Kronikę obchodów 50-lecia OSP w roku 1939

2.Z pisemnie poświadczonych dnia 15.02.1964roku, wspomień druhów OSP Gniew:

Wiecki Piotr, Cejrowski Franciszek, Malinowski Jan, Fortuna Jan, Saniecki Franciszek, Dylewski Franciszek, Zachmielewski Feliks, Rafalki Franciszek, Szołtun Alojzy.

3.Na podstawie broszury autorstwa Ed. Raduński – Chełmiński (broszura wydana przez Zakłady Graficzne i Wydawnicze „Polonia” Sp.Akc. Katowice z 1927r.)